ورود شستا به بازار بورس؛ شفاف‌سازی یا خصولتی‌سازی؟ /چهارشنبه ۲۷ فروردین ۱۳۹۹
با ورود ۱۰ درصد از سهام شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا) به بورس چه چیز در انتظار سهامداران اصلی این شرکت، یعنی بازنشستگان و مستمری‌بگیران خواهد بود؛ رفاه و شفافیت بیشتر یا یک به اصطلاح "خصولتی‌سازی" دیگر؟
از امروز چهارشنبه ۲۷ فروردین هشت میلیارد سهم معادل ۱۰ درصد از سهام شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا) در بورس اوراق بهادار تهران عرضه خواهد شد. یک استاد اقتصاد پیش‌بینی کرده که فروش این ۱۰ درصد ۱۰ هزار میلیارد تومان تأمین مالی برای این شرکت خواهد داشت.
وزیر اقتصاد ایران از این روز به عنوان یکی از روزهای تاریخی بازار سرمایه ایران نام برده که در آن وزارتخانه تحت امرش توانسته با همکاری وزارت رفاه "سهام یکی از بزرگترین هلدینگ‌ها" را در بازار سرمایه عرضه کند.
شستا یا همان شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی در سال ۱۳۶۵ با سرمایه اولیه دو میلیارد تومان تأسیس شد. مجموع دارایی‌های این شرکت در سال ۹۷ بالغ بر ۵۷ هزار میلیارد تومان و درآمد سالانه آن نزدیک به ۳۲ هزار میلیارد تومان اعلام شد. شستا در حال حاضر ۹ هلدینگ تابعه در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، انرژی، کشتیرانی و سیمان دارد.
سهامداران اصلی این شرکت که آن را بزرگترین هلدینگ چند رشته‌ای ایران دانسته‌اند، در اصل بازنشستگان و بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی هستند. به همین دلیل فروش ۱۰ درصد از سهام شستا در بازار بورس، در کنار بسیاری نظرات مثبت انتقاداتی را نیز درباره پیامدهای این انتقال برای این گروه به دنبال داشته است.
مخالفت بیشتر از سوی کسانی است که معتقدند "کفگیر دولت به ته دیگ خورده" و برای کسب درآمد بیشتر به سهام‌فروشی روی آورده است. این گروه معتقدند که درآمد حاصل از فروش سهام شستا مستقیم به جیب دولت می‌رود و چیزی عاید سهامداران و بازنشستگان نخواهد شد.
سیامک قاسمی، کارشناس اقتصادی در این‌باره در توییتی دولت را شبیه کسی دانست که ممر درآمدش قطع شده - به علت تحریم، کاهش شدید درآمد نفتی، پیامدهای کرونا و نبود درآمد مالیاتی - و در نتیجه دست به فروش اموالش زده است.
گروه دیگر مخالفان در اصل گروه مقابل کسانی هستند که می‌گویند فروش سهام شستا در راستای خصوصی‌سازی بوده است. این گروه از منتقدان ورود شستا به بورس را نه خصوصی‌سازی، که "خصولتی‌سازی" می‌دانند و معتقدند با این کار دست دولت از این شرکت کوتاه نخواهد شد و دولت در نهایت مدیر اصلی هرچند نامحسوس باقی خواهد ماند.
محمد آقازاده، روزنامه‌نگار جزو این گروه است. او در یک رشته‌توییت واگذاری سهام شستا در بورس را به شدت انتقاد قرار داده و آن را راه درستی برای "کوتاه‌کردن دست دولت" ندانسته است. به عقیده او به جای این کار بهتر است "کل صندوق‌های بازنشستگی از وزارت رفاه منفک و تبدیل به صندوق‌های مستقل شوند".
